PRENS SABAHATTİN VE ADEM-İ MERKEZİYETÇİLİK ANLAYIŞI

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde İmparatorluğu düştüğü durumdan kurtarmak için bir yöntem geliştiren entelektüellerden birisi de Jön Türkler içerisinde önemli bir yere sahip olan Prens Sabahattin Bey(1879-1948)'dir. Prens Sabahattin, sadece bir siyasi kişilik değil aynı zamanda bir sosyologdur. Prens Sabahattin, Le Play okuluna mensup, Edmond Demolins'in eserlerinden oldukça etkilenmiş bir düşünürdür. Edmond Demolins'in tasniflerini Osmanlı İmparatorluğu üzerinde uygulamaya çalışmış ve çıkış yolunu göstermeye çalışmıştır. Prens Sabahattin, Jön Türk kanadı içerisinde, Ahmet Rıza ve ekibinin merkeziyetçi görüşleri karşısında, adem-i merkeziyetçi bir yönetim teşkilatının savunuculuğunu yapmıştır. Prens Sabahattin'in adem-i merkeziyet hakkındaki izahları ve düşünce tarzı, Prens Sabahattin'i günümüz yönetim sistemini anlamak hususunda hâlâ güncelliğini koruyan bir düşünür yapmaktadır. Bu makalede, Prens Sabahattin'in Jön Türkler içindeki yeri ve bir sosyolog olarak Osmanlı toplum yapısını analizi, adem-i merkeziyetçi bir yapılanmanın neden merkeziyetçi bir yapılanmadan daha avantajlı olduğu ve bu avantajı oluşturan unsurların neler olduğunun incelemesi yapılmakta, günümüz merkeziyetçi ve adem-i merkeziyetçi yönetim anlayışı tartışmalarına ışık tutulmaya çalışılmaktadır.

One of the very prominent intellectuals who attempts to rescue the Ottoman Empire from the collapse is Prince Sabahattin (1879-1948) as having the most remarkable and significant position within the Young Turks during the late period of the Empire. Prince Sabahattion was not only a political figure but also very valuable sociologist. He is a thinker who was inspired by the works of Edmond Demolins and a member disciple of Le Play School. He tried to apply the categorization and classifications of Edmond Demolins over the Ottoman Empire and projected the ways of solution. He defended a kind of decentralized government model against the centralizing ideas of Ahmet Rıza and his staff within the Turkish wing of Young Turks. Moreover, his ideal of government is so important that these theoretical frameworks reflect some glues to understand the existing and current comprehension of modern government. In this article, the position of Prince Sabahattin among the Young Turks, his analysis of the Ottoman social structure, the supremacy and advantageous of his decentralization over the centralized one and the discussion of the understandings of decentralization and centralization in today’s debates within the extent of comparison with different case studies have been elaborated.