İkiz merdane yöntemi ile 1XXX serisi ve 3XXX serisi alüminyum levha üretimindeki proses paremetrilerinin özellikler üzerindeki etkisi

Abstract

Bu çalışmada ikiz merdaneli sürekli döküm tekniği ile üretilen 1xxx ve 3xxx alaşımlarının alüminyum levha ve rulo üretimi gerçekleştirilmiştir. 1xxx ve 3xxx alaşımları ile üretilen alüminyum levhaların günümüz teknolojisinde avantajları ve dezavantajları, üretimdeki proses parametreleri, dökümü etkileyen parametreler ve döküm anında oluşabilecek hatalara karşı alınacak önlemlerin neler olduğu araştırılmıştır. Tez çalışmasında 1050 ve 3105 alaşımlı levha üretimi için 1310 mm genişliğinde, 5,50 mm ve 6,00 mm kalınlığında sürekli döküm yöntemi tekniği kullanılarak levha üretimi gerçekleştirilmiştir. Döküm işleminden sonra nihai ürün şeklini alıncaya kadar ki soğuk haddeleme, tavlama işlemi, gerdirme hattı, kalın-ince dilme hattı ve boy kesme hattındaki proses aşamalarında karşılaşılan sorunlar ve yapılan iyileştirmeler hakkında bilgiler verilmiştir. Döküm denemeleri TS EN 573-3 standardına göre yapıldı. Zwick Z050 markalı çekme test cihazı ile dökümden alınan malzemelerin mekanik özellikleri ölçüldü. 1050 alaşımlı malzemeler 1,90 mm, 2,00 mm ve 2,20 mm kalınlığına soğuk haddeleme işlemi ile 3 adımda nihai ürün şekline getirilmiştir. Döküm içerisindeki alaşım elementlerinin (Si, Mn ve Ti) elektriksel iletkenliğe etkilerinin yanında soğuk haddeleme sonrasında, nihai tav denemeleri uygulanarak iletkenlikleri ölçülmüştür. 3105 alaşımlı 0,35 mm kalınlığındaki malzemelerde oluşan tane büyümesi üzerinde (portakallanma) döküm içerisindeki alaşım elementlerinin etkisi incelenmiştir. Dökümden alınan beş farklı malzemenin soğuk haddeleme ve ara tavlama işlemlerinde denemeleri yapılmış, nihai tavlama işlemi uygulanarak sıcaklığın tane büyümesi (portakallanma) üzerine etkileri incelenmiştir.

In this project, the production of aluminum sheets and roll from 1xxx and 3xxx alloys produced by twin roll continuous casting technology is realized. Advantages and disadvantages of aluminum sheets produced from 1xxx and 3xxx alloys in modern technology, process parameters in the production, parameters affecting casting and precautions that should be taken for probable mistakes in casting area are analysed. In the thesis project, with the aim of production of 1050 and 3105 alloyed sheet, the production of 1310 mm wide and 5,50 mm - 6,00 mm thick sheet is realized by continous casting technology. The explanations about the problems occuring in cold rolling, annealing process, strecth line, thick- thin slitting line and cut-to-length line levels and improvements about theese problems are given. Casting trials are conducted according to the TS EN 573-3. Mechanical properties features of materials extracted from casting are measured by Zwick Z050 tensile testing device. 1050 alloyed materials are converted to 1,90 mm, 2,00 mm and 2,20 mm thickness by cold rolling and to final product in 3 steps. In addition to the effects of alloy elements (Si, Mn ve Ti) in casting on electrical conductivity, also conductivity of them after cold rolling is measured by implementing final annealing experiments. The grain growth arising in 3105 alloyed and 0,35 mm thick material and the effects of alloys in casting are examined. Five different materials from the casting were tested in cold rolling and intermediate annealing processes and the effects of temperature on grain growth (orangeing) were examined by applying final annealing process.