Stres Verici Yaşam Olayları ve Bilişsel Özelliklerin Olası Koruyucu Etkisi

Abstract

Üniversite yaşamı başlangıcından bitimine kadar pek çok stres verici olayın ortaya çıkmasına ortam hazırlayan bir süreçtir. Öğrenciler için heyecan verici olabildiği kadar başa çıkılması gereken çok sayıda koşul yaratan bu süreçte öğrencilerin yaşadıkları stres verici olaylar ve bu olaylarla başa çıkabilme becerileri bazı bilişsel değişkenlerle ilişkilidir. Bu çalışma kapsamında öğrencilerinin son bir ay içerisinde yaşadıkları stres verici yaşam olayları niteliksel olarak incelenmiş ve bu olaylarla başa çıkma sürecinde bilişsel esneklik ve tekrarlayıcı düşünme gibi bilişsel değişkenlerin ne şekilde işlev görüyor olabileceği incelenmiştir. Öğrencilerinin en çok rapor ettikleri stres verici olaylar gelecek kaygısı, okulla ilişkili akademik sorunlar ve kişilerarası ilişki sorunları olarak öne çıkmıştır. Bilişsel esneklik ve tekrarlayıcı düşünme açısından farklılaşan öğrencilerin rapor ettikleri stresli yaşam olayları açısından belirgin bir farklılığa sahip olmadıkları dikkat çekmiştir. Bu bulgu bilişsel özelliklerin üniversite öğrencilerinin stres verici yaşam olayları konusunda hem koruyucu hem de sürdürücü nitelik taşıyabileceğine işaret etmektedir. Bilişsel esnekliğin artması ve tekrarlayıcı düşünmenin azalması öğrencilerinin psikolojik iyilik halleriyle ilişkili olabilmektedir. Elde edilen bulgular olası koruyucu uygulamalar ışığında tartışılmıştır.

College life is a process that full of stressful life events. This process can be exciting and at the same time too much to cope with in many ways for students. Students’ coping mechanisms with these stressful events are related to some specific cognitive variables. In scope of this study, stressful life events of students were qualitatively investigated and the function of some cognitive variables (i.e., cognitive flexibility and repetitive thinking) examined which emerge while coping with these events. The most reported stressful live events were concern of future, academic problems related to college education, and interpersonal relationship problems. The students who differ in respect of cognitive flexibility and repetitive thinking were not differ notably in terms of stressful life events. This result can be considered as a support for cognitive features’ importance as preventing and maintaining factors. Increase of cognitive flexibility and decrease of repetitive thinking can be linked with psychological wellbeing of students. The results were discussed in light of the possible preventive practices.